Polski Komitet Narodowy
Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków

ICOMOS-POLSKA

  • Zamek Królewski w Warszawie
    Zamek Królewski w Warszawie
  • Łazienki Królewskie w Warszawie
    Łazienki Królewskie w Warszawie
  • Zamek Królewski na Wawelu, Kraków
    Zamek Królewski na Wawelu, Kraków
  • Toruń
    Toruń
  • Zamość
    Zamość
  • Muzeum Żup Krakowskich, Wieliczka
    Muzeum Żup Krakowskich, Wieliczka
  • Malbork
    Malbork

5 grudnia 2014 roku odbyły się uroczystości wręczenia nagrody im. Prof. Jana Zachwatowicza za wybitne osiągnięcia w dziedzinie badań i konserwacji zabytków oraz ochrony dziedzictwa kulturowego dla Profesora Władysława Zalewskiego, w Arkadach Kubickiego na Zamku Królewskim w Warszawie.   
  
Laudację wygłosiła Ewa Święcka:

Uzasadnienie z okazji przyznania Nagrody Generalnego Konserwatora Zabytków i Polskiego Komitetu Narodowego ICOMOS im. Jana Zachwatowicza w 2014 roku:

 
Profesor Władysław Zalewski urodził się 12 maja 1931 we Lwowie. Jest potomkiem rodziny lwowskich cukierników, właścicieli cukierni i kawiarni „L. Zalewski” mieszczących się przed drugą wojną światową przy ul. Akademickiej we Lwowie. Szczęśliwe dzieciństwo nie trwało długo. Po wojnie zamieszkał z rodziną w Krakowie. Wybór tego miasta nie był przypadkowy. To stąd wyjechał przed laty do Lwowa dziadek.

Skończył liceum Nowodworskiego i studia konserwatorskie na Akademii Sztuk Pięknych. Wybór studiów nie był potraktowany fascynacją zabytkami, ale praktycznym podejściem, że Konserwator w tych trudnych czasach łatwiej znajdzie pracę niż artysta malarz.  Ukończył studia jako jeden z pierwszych roczników absolwentów tej specjalności w roku 1956. Od momentu, gdy konserwatorzy legitymują się akademickim dyplomem rozpoczyna się epoka historii polskiej konserwacji. Władysław Zalewski napisał swoimi dokonaniami jej pokaźny rozdział.

Po studiach pracował w PKZ, do roku 1968 kierował pracowniami w krakowskim oddziale przedsiębiorstwa. Jedną z pierwszych prac były malowidła w wiślickiej kolegiacie. Czasem mówimy, że to nie my wybieramy obiekty, ale to one wybierają nas – właśnie Wiślica okazała się takim wyborem na całe życie. Oprócz bizantyńsko-ruskich malowideł był tam jeszcze jeden cenny zabytek, który czekał na swojego wiernego konserwatora. To wiślicka posadzka. Władysław Zalewski uczestniczył bezpośrednio w jej odkryciu. unikatowy obiekt wymagał troski, ale i rozwagi. O pracach konserwatorskich i losach zabytku napisał szereg artykułów. Właściwie pisze je do dziś! Zaledwie przed miesiącem dowiedzieliśmy się o ciekawym epizodzie z historii: – posadzka miała zdobić kolekcję  Collegium Maius!

Ale po kolei. w 1968 roku rozpoczął pracę na uczelni, na Wydziale Konserwacji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Od początku zajął się malowidłami ściennymi. Był kierownikiem Katedry Konserwacji Malowideł Ściennych, a po zamianach w strukturze organizacyjnej uczelni w roku 1973 – kierownikiem Katedry Konserwacji Malowideł Ściennych i Rzeźby Architektonicznej. W roku 1975 otrzymał stopień doktora, w 1986 profesora nadzwyczajnego, a w 1996 profesora zwyczajnego. Na szczęście dla nas – dziesiątków uczniów, praca dydaktyczna zafascynowała Mistrza nie mniej, niż sama konserwacja.

Przeprowadził prace konserwatorskie większości zachowanych na terenie Polski malowideł bizantyjsko-ruskich z XV wieku: w prezbiterium bazyliki w Wiślicy i w kaplicy Świętokrzyskiej katedry na Wawelu; ostatnio kierował pracami przy konserwacji malowideł w prezbiterium katedry sandomierskiej. Konserwował również późnobarokowy wystrój malarsko stiukowy w kolegiacie św. Anny w Krakowie, malowidła z XVII wieku w bibliotece w klasztorze oo. Karmelitów na Piasku w Krakowie oraz malowidła z około roku 1540 w prezbiterium katedry w Przemyślu.

Ważne były także doświadczenia międzynarodowe. Był na stypendium we Włoszech, utrzymuje kontakty z włoskimi konserwatorami. Prowadził także prace konserwatorskie na terenie Włoch przy malowidłach ściennych z XV wieku w kościele S. Gerolamo w Gottolengo oraz przy malowidłach z XII wieku w Palazzo della Regione w Mantui. Uczestniczył w konferencjach naukowych,. To chyba kraj, z którym kontakty były najliczniejsze. Ale bywał zapraszany także na Litwę, do Chorwacji. Profesor Zalewski czynnie uczestniczył w wielu konferencjach i sympozjach naukowych w kraju i zagranicą, między innymi we Włoszech i w Japonii. Jest autorem kilkudziesięciu cenionych publikacji z zakresu konserwacji malarstwa ściennego.

Odbywał ze studentami liczne praktyki zarówno w kraju jak i poza granicami. Prowadził szereg dyplomów magisterskich także realizowanych we Włoszech, był promotorem prac doktorskich. Wychowani przez Mistrza następcy z powodzeniem kontynuują Jego dzieło. Nieprzerwanie należy do grona najbardziej cenionych ekspertów, recenzentów prac naukowych z dziedziny malarstwa ściennego.

Miarą uznania dokonań, ale także pracowitości Laureata jest Jego udział w rozlicznych gremiach:

Radzie Naukowej Instytutu Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa UMK w Toruniu

Radzie Instytutu Historii Architektury Politechniki Krakowskiej

Komisji Opiniodawczej Prezydenta Krakowa ds. Rewaloryzacji Zespołów Zabytkowych

Społecznym Komitecie Odnowy Zabytków Krakowa

Radzie Ochrony Dóbr Kultury Województwa Kieleckiego

Radzie Ochrony Dóbr Kultury Miasta Krakowa

Radzie Wyższego Szkolnictwa Artystycznego

Radzie Muzealnej Zamku Królewskiego na Wawelu

Polskim Komitecie Narodowym ICOMOS

Radzie Ochrony Zabytków przy Ministrze Kultury i Sztuki

Radzie Naukowej Międzyuczelnianego Instytutu Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki

Związku Polskich Artystów Plastyków

Ogólnopolskiej Radzie Konserwatorów Dzieł Sztuki

 

Praca i działalność Władysława Zalewskiego od początku była zauważana i doceniana. Jest Laureatem licznych nagród, otrzymał też wiele odznaczeń, oto one:

1966 Złota Odznaka za Opiekę nad Zabytkami

1966 Odznaka PP Pracownie Konserwacji Zabytków

1973 1980 1982 1985 Nagrody Ministra Kultury i Sztuki

1974 Zasłużony Działacz Kultury

1976 Złoty Krzyż Zasługi Orderu Odrodzenia Polski

1976 Złota Odznaka Związku Polskich Artystów Plastyków

1978 Złota Odznaka Za Pracę Społeczną dla Miasta Krakowa

1979 Nagroda Miasta Krakowa

1984 Medal 40 lecia PRL

1986 Medal Panoramy Racławickiej

1988 Medal Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa

1993 Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

1995 Medal Rektora Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie I stopnia

1998 Krzyż oficerski Orderu Odrodzenia Polski

1999 Medal Bohdana Marconiego za zasługi dla Wydziału Konserwacji i Restauracji ASP w Warszawie

1996 Nagroda im. Ks. Janusza Pasierba „Conservator Ecclesiae”

2003 Złota Odznaka za Opiekę nad Zabytkami Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

2006 Srebrny medal „Gloria Artis” Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

2008 Medal „Honoris Gratia” Prezydenta Miasta Krakowa

 

Nikt już chyba nie zliczy komisji konserwatorskich, w których brał udział. Do dziś podróżuje po całym kraju zapraszany przez urzędy konserwatorskie, władze kościelne, ale przede wszystkim przez swoich młodszych kolegów, którzy najlepiej wiedzą, jak cenić trzeba wiedzę i opinie Mistrza. Obecnie bierze udział w licznych radach, kolegiach i komisjach konserwatorskich podczas prac prowadzonych nie tylko na terenie Krakowa, ale całego kraju: Małopolski, Dolnego Śląska, Warszawy i Warmii.

Na koniec laudacji wypada złożyć Laureatowi życzenia. Nietrudno zgadnąć, że – wszyscy tu obecni – życzymy długich lat w zdrowiu i aktywności zawodowej, na którą tylu z nas liczy zapraszając Profesora Zalewskiego na konsultacje, komisje i konferencje. Wiedza i doświadczenie Mistrza są nie do zastąpienia. Ale jest coś jeszcze. Ukochany obiekt, Posadzka Wiślicka potrzebuje monitoringu, stałej opieki konserwatorskiej i nowego pawilonu, który zabezpiecza otoczenie i służy turystom. Życzę Laureatowi, aby znalazł sponsora dla wiślickiej posadzki wraz z jej szeroko pojętym otoczeniem!

 
Opracowałam na podstawie:

 - tekstu:    Lwowianin w Krakowie, „Biuletyn” SKOZK nr 59 -2009/2010 s. 144-150.

- Informacji w Wikipedii

- Danych uzyskanych od Laureata

Ewa Święcka

zalewski2014

Kalendarz wydarzeń

Marzec 2024
P W Ś C Pt S N
1 2 3
4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16 17
18 19 20 21 22 23 24
25 26 27 28 29 30 31