Prof. dr hab. inż. arch. Maria Jolanta Sołtysik jest długoletnim pracownikiem naukowym i dydaktycznym Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej. Pracę na tej Uczelni rozpoczęła w 1974 roku w Katedrze Historii Architektury. Od początku specjalizowała się w dziedzinie historii architektury powszechnej, a w szczególności w historii i ochronie dziedzictwa architektury XX wieku, a w tym architektury Gdyni. Prowadzona przez nią aktywna działalność badawcza oraz publikacyjna doprowadziła do wyodrębnienia specyficznego zjawiska w dziejach architektury, jakim jest „gdyński modernizm”. Jej pionierskie prace dotyczące tej tematyki dały podstawę i zainspirowały całą serię studiów, projektów i opracowań konserwatorskich obejmujących to zagadnienie i stanowiących już dziś pewną specjalną gałąź wiedzy.
Stopień doktora nauk technicznych otrzymała w 1988 r., a przedstawiona wówczas rozprawa doktorska, rozszerzona i uzupełniona, została następnie wydana drukiem przez Wydawnictwo Naukowe PWN pod tytułem Gdynia – miasto dwudziestolecia międzywojennego. Urbanistyka i architektura. Książka ta była pierwszą architektoniczną monografią Gdyni. Następną ważną dla historii modernizmu gdyńskiego publikację książkową, zatytułowaną Na styku dwóch epok. Architektura gdyńskich kamienic okresu międzywojennego Maria Jolanta Sołtysik opublikowała w 2003 r. jako rozprawę habilitacyjną. Obie te pozycje książkowe funkcjonowały w dużych nakładach na ogólnopolskim rynku wydawniczym i były kilkakrotnie nagradzane. Trzecia książka tejże autorki Orłowo – perła międzywojennej Gdyni. Dzieje i architektura ukazała się w 2013 r. i miała następnie dwa rozszerzone wydania (wspólnie ze Sławomirem Kitowskim). Po przedstawieniu tej monografii otrzymała w 2016 roku tytuł naukowy profesora.
Prócz trzech autorskich monografii Maria Jolanta Sołtysik jest też autorką ponad 80 artykułów naukowych i bardzo wielu artykułów popularno-naukowych. Jest też redaktorem działu monografii serii „Architektura” Wydawnictwa Politechniki Gdańskiej oraz członkiem kolegium redakcyjnego „Rocznika Gdyńskiego”. Do 2019 roku pełniła ważne funkcje organizacyjne w strukturze Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej – w 1994 roku objęła funkcję kierownika Zakładu Historii i Teorii Architektury (na prawach katedry), a następnie w 2009 r. kierownika Katedry Historii, Teorii Architektury i Konserwacji Zabytków Wydziału Architektury. Z ramienia Wydziału Architektury współpracowała z Urzędem Miasta Gdyni przy organizacji cyklu prestiżowych międzynarodowych konferencji naukowych pt. „Modernizm w Europie - modernizm w Gdyni”, które organizowane są co dwa lata począwszy od 2007 roku. Dziewiąta z kolei ta konferencja odbyła się we wrześniu bieżącego roku. Była też redaktorem naukowym ośmiu tomów monograficznych wydanych po tych konferencjach. Podejmowane przez prof. Sołtysik prace przyczyniły się w sposób fundamentalny do uznania wybitnej wartości historycznej dziedzictwa gdyńskiego modernizmu.
